Disclaimer: Hoi'kes, dit bericht heeft niet tot doel grote theorieën te verkondigen. Mijn inzichten zijn vooral ervaringsgericht en filosofisch van insteek. Ik wil de lezer op een speelse manier laten kennis maken met schrijven als sociale actie om aan te tonen dat er meer mogelijkheden zijn dan betogen om je punt te maken. Veel leesplezier!
 |
| Streetwise, streetwrite Signed, P. Stinissen |
Ja! Plenty!
Deze kunnen eigenlijk niet worden opgelijst, omdat er constant nieuwe vormen kunnen worden uitgevonden. Ik geef enkele voorbeelden van sociale actie waar we misschien nog niet van gehoord hebben: het uitreiken van "mock awards", wanted posters, een alternatief economisch circuit creëren en tal van anderen. Maar ook petities tekenen enzovoort valt daar onder. Het is echt moeilijk af te bakenen wat je nu sociale actie noemt en wat niet. Ikzelf dacht aanvankelijk dat ik geen activist was omdat ik niet mee ging betogen met Students For Climate enzovoort... Maar ik ontdekte dat ikzelf en nog veel anderen ook aan activisme doen. Vaak zonder dat ze het zelf beseffen. Het gaat erom dat je een bepaalde boodschap uit verontwaardiging communiceert naar de maatschappij, een vertegenwoordiger of bestuurder van die maatschappij, waar dus ook bedrijven, scholen enzovoort kunnen onder vallen. Stuur je een mail naar de schooldirecteur om aan te kaarten dat je vindt dat te veel mensen in jouw vak gebuisd zijn voor een bepaald vak en er onregelmatigheden waren, dan doe je eigenlijk aan sociale actie. Je wil een onrecht aankaarten...
Er zijn dus veel manieren om aan sociale actie te doen, maar één manier die relatief toegankelijk is voor veel mensen is schrijven (via e-mail of per brief). Ik zeg erbij relatief, want we mogen niet voorbijgaan aan de vele mensen die het schrijven minder machtig zijn én die niet weten dat dit ook een invloed kan hebben. Ik vertrek voor het gemak dus van een situatie waarin mensen weten dat dit een optie is. Daarnaast ontdoe ik je graag van de illusie dat je ook minutieus moet kunnen spellen en veel ingewikkelde woorden moet kennen. Dat helpt wel eens, maar het gaat hem om de boodschap. Die moet rakend, krachtig, en herkenbaar zijn voor degene die het zal lezen. Een soort confrontatie met wat die persoon/organisatie al wist versus wat die persoon nog niet wist. Veel zal ook afhangen aan wie je je schrijven richt. Misschien schrijf je regelmatig naar je baas, de burgemeester, een parlementslid of het kabinet van een minister. Misschien schrijf je wel eens naar een CEO van een bedrijf waar je niets mee te maken hebt...
Dan rijst er de vraag of dit effectief is... Ik kan hier geen grote theorieën verkondigen omdat ik nu eenmaal geen expert ben en ik nog te weinig bewuste ervaring heb met sociale actie (ik doe al een paar jaar aan sociale actie zonder het te beseffen), en ik ook geen echte bedenker ben van al uitgevoerde sociale acties. maar to the point: ik denk dat er veel factoren meespelen die bepalen wat de slaagkansen zijn van een sociale actie. Weet goed dat slaagkansen hier betekenen: een verandering verwezenlijken. Het gaat daarom niet noodzakelijk om de exacte verandering die jij wenst...
> de relatie die je hebt tot degene aan wie je je richt (ben je klant van het bedrijf, inwoner van een stad, werknemer van die persoon...)
> wordt de boodschap ondersteund door een aanzienlijk aantal mensen (dit is relatief, gaat het over een breed maatschappelijk probleem, dan zullen 50.000 mensen die op straat komen meer indruk maken dan 50)
> Hiermee samenhangend: hoe vaak werd de actie herhaald? Een keer betogen zal de aandacht makkelijker doen verslappen dan als dit meerdere keren herhaald wordt.
> de goodwill van de te bereiken persoon/organisatie bepaalt natuurlijk ook mee wat de slaagkans is van je actie. Het gaat hem hier voor alle duidelijkheid niet over slecht of goed, het gaat hem hier over de wil of het vermogen van de persoon/organisatie om te luisteren naar jouw boodschap. Als er niet wordt geluisterd, betekent dit niet noodzakelijk slechte wil, er kunnen heel wat andere factoren zijn die meespelen. De persoon heeft misschien een beperktere macht dan jij denkt, of de persoon is zich niet bewust van zijn macht of juist wél. Er speelt misschien angst. Wie weet ziet de persoon de ernst van het probleem niet in...
> Je eigen methoden bepalen ook in zekere mate je slaagkans. Niet elke verandering is er op een vreedzame manier gekomen. De Franse Revolutie bijvoorbeeld ging gepaard met gruwelijk geweld. Dat valt nooit goed te keuren, zelfs niet voor de goeie zaak. Geweld gebruiken is dus geen goede manier om actie te voeren, want je brengt onnodige schade toe aan mensen en/of voorwerpen én er is een grote kans dat een grote groep mensen zich niet alleen zullen distantiëren van jouw daden, maar ook van jouw persoon en het ideaal dat je nastreeft. Met geweld heb je dus veel te verliezen. Merk op dat geweld en strijd geen synoniemen zijn. Strijden betekent in activistische termen vaak streven. In een interessant gesprek met een collega vrijwilliger heb ik geleerd dat het in deze tijden heel belangrijk is om de spraakverwarring die er bestaat tussen strijden en streven zo veel mogelijk te verduidelijken. Ongetwijfeld vinden de meeste van jullie dit een vanzelfsprekendheid, maar we moeten niet wegkijken van het feit dat dit toch nog gebeurt en er nog werk is om algemeen te aanvaarden dat geweld de problemen niet oplost, maar vooral nieuwe problemen creëert.
Dus ik zou zeggen: streef naar verandering, maar gebruik geen psychisch/fysiek/materieel geweld.
Zo, en daarmee sluit ik dan graag mijn pleidooi voor schrijven als actie af. Het is moeilijk om uitspraken te doen over de effectiviteit van schrijven om actie te voeren, maar dat is voor elke sociale actie zo.
Bronnen en inspiratie:
> Eigen ervaring
> https://www.brandeis.edu/peace-conflict/pdfs/198-methods-non-violent-action.pdf
> inzichten van lectoren
Reacties
Een reactie posten